Badanie na ojcostwo – czym jest oraz kiedy się je wykonuje?

Badanie na ojcostwo jest często jedynym sposobem na ustalenie, czy dany mężczyzna jest ojcem dziecka. Dzieje się tak przede wszystkim w sytuacjach, kiedy użycie konwencjonalnych metod dowiedzenia tego faktu jest znacząco utrudnione, bądź niemożliwe. Czym tak właściwie jest badanie na ojcostwo oraz kiedy je wykonać?

Na czym polega badanie na ojcostwo?
Jak się przygotować do badania na ojcostwo?
Ile się czeka na wynik badania na ojcostwo ?
W jakich sytuacjach wskazane są badania na ojcostwo ?

Na czym polega badanie na ojcostwo?

Badanie DNA na ojcostwo polega na pobraniu DNA od dziecka oraz jego domniemanego ojca, a następnie jego analizie. W klasycznym kształcie badanie na ojcostwo opiera się na porównaniu profili obu materiałów genetycznych i poszukiwaniu tożsamych cech, które wskazywałyby na istnienie bądź nie pokrewieństwa. Badanie na ojcostwo pozwala ostatecznie ustalić, z dokładnością do 99,999%, czy domniemany ojciec jest rzeczywiście spokrewniony z dzieckiem. 

Jak się przygotować do badania na ojcostwo?

W przypadku badania na ojcostwo nie jest konieczne jakieś specjalne przygotowanie przed badaniem. Nie ma bowiem możliwości, z uwagi na charakter takiego badania, aby jakiekolwiek czynniki zewnętrzne wypaczyły wynik testu na ojcostwo. 

Może się natomiast zdarzyć, że laboratorium wskaże różnego rodzaju zalecenia przed samym badaniem na ojcostwo, ale będą one wpływać tylko i wyłącznie na sprawność przeprowadzenia samego testu na ojcostwo, a nie na jego wiarygodność. Nie zastosowanie się do nich może spowodować, że samo badanie będzie trwało dłużej, gdyż cięższe będzie pobranie materiału genetycznego do badania (np. zalecenie, aby unikać cukierków przed samym badaniem, gdyż w przypadku pobrania DNA z wewnętrznej strony policzka, obecność resztek słodyczy może utrudnić odczytanie materiału genetycznego).  

Ile się czeka na wynik badania na ojcostwo?

Wskazanie jednej odpowiedzi na to pytanie nie jest do końca możliwe, gdyż czas oczekiwania na wynik badania DNA na ojcostwo jest zależny od kilku czynników. Podstawowym z nich jest pochodzenie DNA, czyli miejsce, z którego uzyskano materiał genetyczny. W przypadku, kiedy został on pobrany z błony śluzowej policzka, okres ten wynosi ok. 5 dni roboczych. Jeśli natomiast DNA pochodzi z mikrośladów bądź krwi, czas ten może ulec wydłużeniu i z reguły wynosi 7-10 dni roboczych od dostarczenia próbki do placówki diagnostycznej. 

W jakich sytuacjach wskazane są badania na ojcostwo?

Badania na ojcostwo wykonuje się przede wszystkim w sytuacji, kiedy istnieją wątpliwości co do faktu, czy dany mężczyzna jest ojcem dziecka. W takim przypadku konieczne jest, aby zgodę na takie badanie ojcostwa wyrazili opiekunowie prawni dziecka. Często jednak domniemany ojciec dziecka, chcąc uchylić się od ciążących na nim obowiązków, np. alimentacyjnych, nie zgadza się na przeprowadzenie badania na ojcostwo. W takiej sytuacji możliwe jest, jeśli wymaga tego interes dziecka, aby wolę domniemanego ojca zastąpiło orzeczenie sądu, na podstawie którego zleca się badanie na ojcostwo. 

Może się także zdarzyć, że to sąd zleci wykonanie badania na ojcostwo. Dzieje się to z reguły przy sądowym ustaleniu ojcostwa. Procedura badania na ojcostwo zleconego przez sąd jest znacznie bardziej skomplikowana. Przede wszystkim, konieczna jest obecność przy takim badaniu matki dziecka oraz świadków, a po samym badaniu sporządza się protokół jego przebiegu.